Nghĩ về nước, ai cũng dễ hình dung nước mình nơi nào cũng có sông suối, kênh rạch, nhưng nước ngọt và nước sử dụng được cho sinh hoạt hằng ngày (tạm gọi là nước sạch) thì không phải nơi nào cũng có.

Món quà thiết thực

Và nguồn nước hôm nay đang cạn kiệt dần, nước sạch đã thiếu trầm trọng hơn khi tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn diễn ra ở nhiều nơi. Tôi từng đọc được thông tin từ các chuyên gia và nhóm nhà khoa học đến năm 2025 tổng lượng nước của VN sẽ giảm 5 - 10%. Đến những năm cuối của thế kỷ này, con số đó sẽ ở khoảng 25%. Tình trạng khô kiệt sẽ diễn ra trên diện rộng, ngày càng nhiều người dân phải sử dụng nguồn nước không đảm bảo vệ sinh, an ninh nguồn nước bị đe dọa và kéo theo nhiều hệ lụy khác.

Còn câu chuyện hôm nay: có những miền quê xa người dân vẫn đi mua từng bình nước sạch để ăn uống hằng ngày. Có những thôn làng nước không thiếu nhưng ô nhiễm nặng, mấy mươi năm qua người dân vẫn nấu nướng tắm giặt bằng nước nhiễm phèn, mặn từ kênh rạch, giếng khơi... Những hình ảnh học sinh Sơn La, Đắk Nông, Vĩnh Phúc... vui mừng khi dòng nước sạch về trường, từ nay các em sẽ có nước rửa tay, nước uống hợp vệ sinh.

Có câu chuyện ngay giữa ĐBSCL mênh mông sông nước, bà con ở xã Thành Thới B, huyện Mỏ Cày Nam, tỉnh Bến Tre vẫn tắm giặt, thậm chí vo gạo nấu ăn bằng nước kênh... Có câu chuyện ở thôn Long Bình 2, xã An Hải, huyện Ninh Hải, Ninh Thuận, nơi người dân cả đời sống cùng dòng nước nhiễm phèn, hoặc đang sống cùng nỗi lo âu về nguồn nước nhiễm độc tố ở huyện Krông Nô (Đắk Nông).

Những bài viết từ chương trình "Sẻ chia nước sạch" trên Tuổi Trẻ kể những câu chuyện rung cảm lòng người. Ăn, uống hằng ngày bằng nguồn nước sạch hóa ra là ước mong mấy mươi năm của bà con. Và câu chuyện xâm nhập mặn đang đe dọa chất lượng cuộc sống người dân vùng sông nước là khó khăn đã thấy ngay trước mắt.

Món quà nhân ái

Thời điểm mấy năm trước, khi tỉnh Ninh Thuận bị hạn nặng, một lần rót ly nước sạch ở cơ quan (cơ quan tôi đặt mua nước tinh khiết), tôi thấy mình còn thật quá may mắn. Cũng thấy mình đã thờ ơ, đã chưa từng nghĩ ở đâu đó trẻ thơ thiếu từng ly nước sạch. 

Và câu chuyện hôm nay, tôi hình dung một cái tết họp mặt gia đình với những món ăn ngon hơn được chế biến từ nước sạch, an tâm hơn khi biết rõ nguồn nước mình sử dụng là nước sạch, tôi nghĩ đây thật sự là một món quà thiết thực nhất của chương trình này. Những công trình từ chương trình "Sẻ chia nước sạch" của báo Tuổi Trẻ mang đến "món quà" thiết thực nhất cho bà con kịp lúc xuân về...

Người ta nói nhiều về những lý do khiến nguồn nước sạch cạn kiệt dần, trong đó có lý do lớn là từ tác động của con người dẫn đến tình trạng biến đổi khí hậu. Với bà con và học trò ở vùng cao, vùng sâu, tôi tin rằng sự tác động của họ đến việc thay đổi môi trường, đến tình trạng hạn - mặn là rất ít, nếu muốn nói là gần như không có. Chương trình "Sẻ chia nước sạch" đã tìm đến những cộng đồng người dân khó khăn nhất, một sự chia sẻ đậm tính nhân ái.

Sự sẻ chia không chỉ đến với bà con vùng được hỗ trợ công trình nước sạch. Câu chuyện về những làng quê thiếu nước sạch có thể giúp người thành thị suy nghĩ khác hơn, sinh hoạt tiết kiệm hơn, dè sẻn nguồn nước quý giá đang vơi dần. Những câu chuyện và cũng có cả những giải pháp sống cùng với thay đổi khắc nghiệt của khí hậu (hạn hán, nhiễm mặn) cho ngày mai.

Cả làng chung vui dòng nước sạch

TTO - Hệ thống cấp nước sinh hoạt giúp dân chống hạn đã thi công hoàn thành và bàn giao cho hơn 100 hộ dân hai tổ 3 và 4, thôn Long Bình 2, xã An Hải, huyện Ninh Phước (Ninh Thuận).