Xô xát xảy ra. Ba phát súng vang lên. Ông nằm hấp hối gần cửa trước.

Bồi thẩm đoàn tin vào dấu vân tay

Ông là Hiller thư ký trưởng phòng vận chuyển hàng hóa tuyến Đường sắt Chicago, Rock Island và Thái Bình Dương. Gia đình ông gồm hai vợ chồng và bốn người con sinh sống tại nhà số 1837 đường West 104th ở Chicago (bang Illinois, Mỹ). 

Sau khi gây án, tên trộm tẩu thoát. Ít lâu sau, cảnh sát đã bắt giữ được Thomas Jennings cách hiện trường khoảng 800m.

Nghi phạm mặc áo khoác bị rách ướt đẫm máu, trong người có khẩu súng ngắn mới sử dụng xong. Jennings mới được tạm tha khỏi nhà tù sáu tuần trước. 

Trong lúc "nhập nha" kiếm chác, hắn đã bất cẩn chống tay vào lan can hiên sau nhà ông Hiller để nhảy vào nhà rồi đột nhập theo ngã cửa sổ nhà bếp. Hắn để lại bốn dấu vân bàn tay trái trên lan can mới sơn còn ướt.

Sáng hôm sau, chuyên gia nhận dạng Emmett Evans tại phòng nhận dạng Sở Cảnh sát Chicago đã mang đoạn lan can có dấu vân tay về văn phòng. 

Sau đó, ông chụp ảnh, phóng to rồi so sánh với hai bộ dấu vân tay phóng to khác đã thu thập từ lần bắt giữ Jennings trước đó và lần Jennings vi phạm lệnh tạm tha ban đầu nên bị giam giữ trở lại. Ông phát hiện có 32 điểm giống nhau giữa các mẫu vân tay đối chiếu.

Phiên tòa xét xử diễn ra vào tháng 11-1910. Vào thời điểm đó, dấu vân tay được sử dụng rộng rãi ở Mỹ chỉ nhằm lập hồ sơ tội phạm và xác định phạm nhân trong nhà tù chứ chưa được sử dụng trong phòng xử án. 

Theo tạp chí Discover (Mỹ), trong quá trình tranh tụng, các công tố viên đã sử dụng lời khai của bốn chuyên gia có kinh nghiệm nghiên cứu hàng ngàn dấu vân tay gồm Michael P. Evans trưởng phòng điều tra Sở Cảnh sát Chicago, William M. Evans nguyên thành viên phòng điều tra, thanh tra cảnh sát Edward Foster người Canada và Mary Holland là huấn luyện viên nữ đầu tiên về môn lấy dấu vân tay.

Các chuyên gia đã giải thích kiến thức cơ bản về phương pháp nhận dạng bằng dấu vân tay và khẳng định các dấu vân tay thu được tại nhà nạn nhân Hiller thuộc về bị cáo Jennings. 

Thêm vào đó còn có một số bằng chứng buộc tội khác bổ sung như lời khai của Jennings về vết thương và chứng cứ ngoại phạm không trùng khớp với thực tế, loại đạn bắn chết nạn nhân Hiller khớp với khẩu súng lục trong người Jennings, vết bẩn từ đôi giày Jennings giống vết bẩn để lại trên giường con gái nạn nhân.

Tại tòa, luật sư William Anderson bào chữa cho bị cáo Jennings vốn là một luật sư rất giỏi đã đặt câu hỏi liệu dấu vân tay có phải là chứng cứ hợp pháp tại tòa hay không. Luật sư viện dẫn lần đầu tiên khi dấu vân tay được sử dụng làm chứng cứ tại tòa ở Anh vào năm 1901, nước Anh đã phải ban hành một đạo luật đặc biệt. 

Cuối cùng thẩm phán Marcus Kavanagh quyết định cho phép sử dụng chứng cứ dấu vân tay. Bồi thẩm đoàn rất ấn tượng với phần giải thích của các chuyên gia nên đồng ý kết án tử hình Jennings.

Sau đó, luật sư vẫn tiếp tục phản bác quan điểm công nhận phương pháp nhận dạng dấu vân tay là chứng cứ trước tòa với lý do đây là kỹ thuật mới ít được mọi người hiểu biết tường tận. Sau hơn một năm kháng cáo, vào ngày 21-12-1911 tòa án tối cao bang Illinois tuyên y án và bản án phải được thi hành ngay.

Tòa trích dẫn các trường hợp trước đó ở Anh và công bố các nghiên cứu xác định độ tin cậy của phương pháp lấy dấu vân tay. Phán quyết nêu rõ: "Phương pháp nhận dạng này được sử dụng bình thường và phổ biến đến mức tòa án không thể từ chối nhìn nhận về mặt tư pháp".

Ngày 16-2-1912, tử tội Thomas Jennings đã bị treo cổ.

Lời khai có giá trị của các chuyên gia

Bồi thẩm đoàn nhận xét đây là vụ án giết người đầu tiên ở Mỹ căn cứ vào phương pháp nhận dạng dấu vân tay để kết tội. 

Tạp chí Smithsonian Magazine (Mỹ) bình luận: "Khi hung thủ Thomas Jennings đặt bàn tay lên lan can hiên nhà lúc nửa đêm, hắn đã vô tình đưa thông tin quý giá đó vào các phòng xử án của Mỹ, ảnh hưởng đến kết quả của vô số vụ án trong hơn một thế kỷ sau và còn tiếp nữa".

Vụ án Jennings còn chứng minh rằng chứng cứ dấu vân tay là vấn đề mà các bồi thẩm viên bình thường chỉ cần nghe giải thích cũng có thể hiểu. 

Tòa nhận định: "Lời khai chuyên gia được chấp nhận khi đối tượng vụ điều tra có những đặc điểm mà chỉ những người có kỹ năng và kinh nghiệm mới có khả năng đưa ra phán đoán chính xác về các sự kiện liên quan".

Cảnh sát Mỹ tiếp bước các đồng nghiệp châu Âu bắt đầu thu thập dấu vân tay nhằm mục đích nhận dạng từ đầu thế kỷ 20. 

Hơn một thế kỷ sau vụ án Jennings, công việc thu thập dấu vân tay tiếp tục được áp dụng trong hệ thống pháp luật Mỹ với phương pháp về cơ bản như lần đầu tiên khi được các sở cảnh sát Mỹ áp dụng. 

Dấu vân tay vẫn được đánh giá trên cơ sở ba loại về hình vòm, hình vòng và hình xoáy do nhà nhân chủng học Francis Galton người Anh mô tả vào cuối thế kỷ 19.

Đến nay, cơ sở dữ liệu kỹ thuật số ngày càng tinh vi. Cơ sở dữ liệu của FBI chỉ cần vài chi tiết đường vân tay đặc thù cũng đủ tìm ra kết quả trùng khớp. Các dấu vân tay bị sửa đổi sẽ khó phân tích hơn nhưng những đường vân mờ nhất hoặc các cạnh nhỏ nhất của dấu vân tay ban đầu cũng có thể được sử dụng để khớp dấu vân tay với cơ sở dữ liệu. 

Ngoài ra, các điều tra viên của FBI đã được đào tạo chú ý nhiều hơn đến các dấu vân tay bị sửa đổi.

Năm 2014, FBI bắt đầu sử dụng phổ biến hệ thống Nhận dạng thế hệ tiếp theo (NGI) của Phòng Dịch vụ thông tin tư pháp hình sự (CJIS) thay thế Hệ thống Nhận dạng vân tay tự động tích hợp (IAFIS). 

Hiện nay, hệ thống này được xem là kho lưu trữ điện tử lớn nhất và hiệu quả nhất thế giới về thông tin sinh trắc học và tiền sử tội phạm. Thuật toán tìm kiếm của hệ thống có thể thu thập từng chi tiết nhỏ nhất trên các đường vân ma sát của các dấu vân tay nên cho ra kết quả nhanh hơn và chính xác hơn.

***************

Camera trạm xăng ghi lại hình ảnh một người giống ông Donald Smith nổ súng bắn chết người. Kết quả phân tích dấu vân chìm mới rõ hung thủ là anh em song sinh cùng trứng với Donald.

Kỳ tới: Kỳ án ADN chịu thua, nhờ dấu vân tay lật mặt

Hành trình dấu vân tay lật mặt tội ác - Kỳ 1: Người mẹ trẻ sát hại hai con vì tình

Năm 1823, TS Jan Evangelista Purkinje là người đầu tiên lập hệ thống phân loại dấu vân tay mở đầu cho ngành sinh trắc dấu vân tay.