Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đón chào Thủ tướng Đức Angela Merkel tại Điện Elysée - Dinh Tổng thống Pháp ở thủ đô Paris, ngày 11-11 trước khi diễn ra lễ kỷ niệm - Ảnh: REUTERS

Năm nay, hai sự kiện tưởng niệm thế chiến lớn nhất châu Âu diễn ra tại thành phố London và Paris. Thủ tướng Đức Angela Merkel dự lễ tưởng niệm trên đất Pháp, còn Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier có mặt tại London cho buổi lễ ở Tu viện Westminster Abbey cùng Nữ hoàng Elizabeth II.

Phần lớn các quốc gia từng gửi binh lính hoặc nhân lực đến Mặt trận phía Tây trong Thế chiến thứ nhất đều cử đại diện cấp cao đến châu Âu dự tưởng niệm.

Vợ chồng Tổng thống Pháp Emmanuel Macron (trái) đón chào vợ chồng Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan tại Điện Elysée - Dinh Tổng thống Pháp ở thủ đô Paris, ngày 11-11 trước khi diễn ra lễ kỷ niệm - Ảnh: REUTERS

Cách đây đúng 100 năm, thỏa thuận ngừng bắn ngày 11-11-1918 giúp chấm dứt mọi hoạt động chiến đấu trên bộ, trên biển và trên không giữa phe Đồng minh và nước Đức trong Chiến tranh thế giới thứ nhất (các lệnh ngừng bắn trước đó đã loại Bulgaria, Đế chế Ottoman và Đế chế Áo-Hung thuộc phe Liên minh ra khỏi cuộc chiến).

Về mặt ý nghĩa, các sử gia đồng tình rằng Thế chiến thứ nhất đã ảnh hưởng rất lớn đến dòng chảy lịch sử nhân loại trong suốt thế kỷ 20 và cho đến tận ngày nay. Hiệp định Versailles bị chỉ trích đã tạo điều kiện cho chủ nghĩa phát xít trỗi dậy ở Đức, dẫn đến trận Thế chiến thứ 2 còn kinh hoàng hơn.

Vợ chồng Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đón chào Thủ tướng Canada Justin Trudeau tại Điện Elysée - Dinh Tổng thống Pháp ở thủ đô Paris, ngày 11-11 trước khi diễn ra lễ kỷ niệm - Ảnh: REUTERS

Tại Pháp hôm nay, Tổng thống Emmanuel Macron đã tiếp đón hàng chục nhà lãnh đạo thế giới, trong đó có Tổng thống Mỹ Donald Trump, Tổng thống Nga Vladimir Putin, Thủ tướng Đức Angela Merkel…

Mỹ và Nga đều thuộc phe Hiệp ước trong Thế chiến thứ nhất, nhưng mỗi nước chịu những tác động khác nhau từ cuộc chiến này. 

Trước đó, Matxcơva thông báo hai nhà lãnh đạo Nga - Mỹ sẽ tranh thủ hội đàm bên lề lễ tưởng niệm, tuy nhiên ông Trump đã lên tiếng bác bỏ hôm 7-11.

Vợ chồng Tổng thống Pháp Emmanuel Macron (trái) đón chào vợ chồng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại Điện Elysée - Dinh Tổng thống Pháp ở thủ đô Paris, ngày 11-11 trước khi diễn ra lễ kỷ niệm - Ảnh: REUTERS

Với sự có mặt của các "VIP", an ninh được thắt chặt tại trung tâm Paris trong vài ngày qua, đặc biệt là các địa điểm chính như Khải Hoàn Môn với Mộ chiến sĩ vô danh trên Đại lộ Champ-Elysées.

Pháp trong 3 năm qua đã chứng kiến một loạt vụ tấn công liều chết đẫm máu gây ra bởi các phần tử Hồi giáo cực đoan. 

Mới hôm 6-11, Cảnh sát Pháp bắt giữ 6 người tình nghi âm mưu tấn công chính Tổng thống Macron.

Sau lễ tưởng niệm sáng 11-11, chiều cùng ngày, một số nhà lãnh đạo sẽ dự khai mạc Diễn đàn Paris về Hòa bình - một sáng kiến của Tổng thống Pháp Macron. Thủ tướng Đức Anglea Merkel và Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres sẽ phát biểu khai mạc.

Tổng thống Mỹ Donald Trump rời Điện Elysée - Dinh Tổng thống Pháp ở thủ đô Paris, ngày 10-11 sau khi hai ông có cuộc nói chuyện - Ảnh: REUTERS

Thế chiến thứ nhất qua vài dữ kiện

- Hơn 30 quốc gia tuyên chiến trong giai đoạn 1914 – 1918, phần lớn gia nhập phe Đồng minh (Hiệp ước) trong đó bao gồm Serbia, Nga, Pháp, Anh, Ý và Mỹ. Bên kia chiến tuyến là phe Liên minh, trong đó có Đức, Áo-Hung, Bulgaria và đế chế Ottoman.

- Cuộc xung đột nhỏ ở đông nam châu Âu nhanh chóng trở thành cuộc chiến lớn giữa các đế chế. Chiến sự diễn ra không chỉ ở mặt trận Tây Âu, mà còn cả Đông và Đông Nam Âu, châu Phi và Trung Đông.

- Khoảng 16-17 triệu binh lính và thường dân đã chết, vô số người khác bị thương tật hoặc tổn thương tinh thần vĩnh viễn.

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg và vợ là bà Ingrid Schulerud đến Điện Elysée - Dinh Tổng thống Pháp ở thủ đô Paris, ngày 11-11 trước khi diễn ra lễ kỷ niệm - Ảnh: REUTERS

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đón chào Thủ tướng Hi Lạp Alexis Tsipras tại Điện Elysée - Dinh Tổng thống Pháp ở thủ đô Paris, ngày 11-11 trước khi diễn ra lễ kỷ niệm - Ảnh: REUTERS