Tàu khu trục USS Lassen của Mỹ - Ảnh: Reuters

Theo Reuters, trong cuộc họp báo ở Manila, Tổng thống Philippines Benigno Aquino tuyên bố: “Việc Mỹ đưa tàu đi qua vùng biển này nhằm khẳng định có các thông lệ về tự do hàng hải và sẽ không có chuyện thay đổi thực trạng (ở Biển Đông, dù Trung Quốc xây đảo nhân tạo trái phép)”.

Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Úc Marise Payne cho biết: “Điều quan trọng là cần phải công nhận rằng các nước có quyền tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông theo luật pháp quốc tế. Úc rất ủng hộ các quyền này. Úc có lợi ích hợp pháp trong việc duy trì hòa bình và ổn định, tôn trọng luật pháp quốc tế, tự do thương mại, hàng hải và hàng không ở Biển Đông” - bà Payne nhấn mạnh.

Đưa tin về tuyên bố của bà Payne, Hãng News Corp Australia Network mô tả các đảo nhân tạo Trung Quốc bồi lấn trên Biển Đông là “đảo cát bất hợp pháp” và viết rõ Trung Quốc “xây đảo cát và căn cứ không quân ở quần đảo Trường Sa nhằm hỗ trợ đòi hỏi chủ quyền bất hợp pháp của nước này”.

Mới đây, các quan chức quốc phòng Mỹ khẳng định cuộc tuần tra của tàu khu trục USS Lassen trong vùng 12 hải lý quanh Đá Xu Bi, nơi Trung Quốc xây đảo nhân tạo bất hợp pháp, sẽ không phải là “việc chỉ làm một lần duy nhất”.

Theo báo Wall Street Journal, một số quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết hải quân nước này sẽ tiếp tục triển khai tàu chiến áp sát các đảo nhân tạo Trung Quốc xây trái phép trên Biển Đông để bác bỏ đòi hỏi chủ quyền vô lý của Bắc Kinh. Các chiến dịch tuần tra mới sẽ diễn ra trong những tuần tới.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc hùng hổ phản đối Mỹ “lợi dụng tự do hàng hải và hàng không để đe dọa chủ quyền và an ninh Trung Quốc”, đồng thời nhấn mạnh nước này “sẽ bảo vệ chủ quyền một cách mạnh mẽ”. Tân Hoa xã cũng đăng bài xã luận chỉ trích cuộc tuần tra của tàu USS Lassen là “hành vi khiêu khích không có cơ sở”.

Tuy nhiên AFP dẫn lời chuyên gia Rory Medcalf, giám đốc an ninh quốc tế Viện Lowy (Úc), nhận định phản ứng của Bắc Kinh là khá hạn chế so với những tuyên bố hiếu chiến trước đây như “sẽ đánh phủ đầu thế lực nước ngoài xâm phạm chủ quyền”. “Trung Quốc đã bị bắt thóp” - ông Medcalf nhấn mạnh.

Reuters dẫn lời học giả Ian Storey của Viện Nghiên cứu Đông Nam Á ở Singapore đánh giá việc hải quân Mỹ triển khai một tàu khu trục hùng mạnh đến áp sát các đảo nhân tạo bất hợp pháp thay vì các tàu nhỏ hơn là thông điệp rất mạnh mẽ gửi tới Bắc Kinh.

“Điều quan trọng nữa là Mỹ khẳng định sẽ tiếp tục tuần tra” - ông Storey nói.